Altijd op zoek naar de zwakste schakel

Betrokken instanties die werken aan certificering en advisering en de testen uitvoeren, zijn Kiwa Building & Civil Engineering met als onderdelen Kiwa BDA Advies en Kiwa BDA Testing B.V.  Advies en Testing ondersteunt opdrachtgevers bij het op de markt brengen en ontwikkelen van dak- en gevelproducten. In dit artikel richten we ons voornamelijk op het testen. Nico Haanappel is manager van het lab van Kiwa BDA Testing B.V., Erik Steegman onderhoudt de klantcontacten vanuit Key Account Management.

“In de systeemtesten die we uitvoeren, waarbij een model-dakopbouw met al zijn componenten wordt blootgesteld aan wind, regen of vuur, zijn we altijd de zwakste schakel, ”  zeggen beide woordvoerders. ”Is het de isolatie die te weinig weerstand biedt, zijn het de mechanische bevestigingen die het af laten weten, is het de dakbaan waar blaasvorming optreedt, enzovoorts. Als een product niet voldoet aan de gestelde testnormen, wordt het afgekeurd en adviseren we de fabrikant verbeteringen door te voeren zodat het wél voldoet. Het gaat lang niet altijd om grootse operaties. Verbeteringen zitten vaak in kleine dingen. Zo kunnen andere schroeven of een andere samenstelling van een lijm tot een aanzienlijke productverbetering leiden en ervoor zorgen dat het product bijvoorbeeld de wind uplifttest nu wel doorstaat. Het kan ook zijn dat de producent minder hulpmateriaal nodig heeft als de resultaten een veel betere uitkomst hebben.Overigens hoeft een klant niet altijd het gehele testtraject door ons te laten uitvoeren. Hij kan zelf al wat voorwerk doen door in eigen huis tests uit te voeren. Vanuit de oprichting van indertijd BDA Keur, ruim veertig jaar geleden, zijn veel testmachines zelf ontwikkeld die ook verkocht worden aan producenten en andere testlabs. Voor het testen van de beloopbaarheid van daken is bijvoorbeeld de marathontester ontwikkeld, een apparaat dat voetbewegingen simuleert, inclusief de wendingen van de hak op een dak. De meest verkochte machine is nog steeds de Bending Tester, ontwikkeld voor de koude-buigproef van baanvormige dakbedekking. Het voordeel voor de producent is dan dat hij in de ontwikkelingsfase geen extra testkosten heeft en snel verbeteringen door kan voeren. De “proof of principle” voor de certificering of verkrijging van andere verklaringen kan dan officieel bij ons afgerond worden.”

Onafhankelijk

Haanappel: ”Ons laboratorium is samen met het BDA adviesbureau al ruim veertig jaar de toonaangevende instantie in deze branche. Deze erkenning heeft het vooral gekregen door deelname in normcommissies, het hoge kennisniveau, de kwaliteit en zeer zeker het meedenken met de klant. We testen daarbij volgens internationale normen. In de uitvoering worden we geaudit door nationale en internationale instanties. Hierdoor hebben we het predikaat gekregen van “Notified Body” voor de EU, als geaccrediteerd lab door de Raad van Accreditatie, en hebben keurmerken van E-GOLF voor onze brandproeven en Keymark voor de warmteweerstandsmetingen. De testen zijn volstrekt onafhankelijk, worden uitgevoerd voor zowel platte als hellende daken en ook bij producten voor gevels. Naast product- zijn er ook procescertificaten. De testresultaten gaan rechtstreeks naar de opdrachtgever. Om de kwaliteit te waarborgen, werken de adviestak en het testlab onafhankelijk van elkaar. Een auditor beoordeelt of het certificaat nog voldoet aan de verificatie eisen. Dit gebeurt niet door Kiwa BDA maar door Kiwa certificering in Rijswijk, dat ook de certificaten afgeeft. Het bezit van een certificaat kan van invloed zijn op toekenning van subsidie. Gemiddeld genomen kunnen we testen binnen enkele weken uitvoeren en rapporteren. Wel hangt de snelheid van testen af van de aard van het materiaal. Het spreekt voor zich dat wanneer er verouderingstesten moeten worden uitgevoerd, de testen langer duren. Een test voor groene daken die de weerstand van dakbedekkingsmateriaal tegen worteldoorgroei onderzoekt, kan wel over twee jaar duren. De wortels hebben immers tijd nodig om te groeien. ”

Biobased, recycling en verduurzaming

Er is een sterke opmars aan de gang in het testaanbod van duurzame en biobased dak- en gevelproducten. Ook is er een toenemend aanbod van producten die zijn samengesteld uit gerecycled materiaal. Steegman: ”In dit verband is het goed om het project te noemen waarbij wij meedoen aan een project dat is opgezet door brancheorganisatie Probitumen. Snijresten en aangeleverde testrollen van dakbedekking worden na afloop apart verzameld, geretourneerd en hergebruikt in nieuwe bitumen producten.” Om te toetsen of een product door toevoeging van recyclede materialen of bio-based bestanddelen van eigenschap veranderd is, kan ook weer een reden zijn voor de gang naar het lab. Vanwege de verdere verduurzaming van woningen, waarbij subsidie mogelijk is  wanneer goede isolatiematerialen worden gebruikt, komen steeds  vaker aanbieders van isolatiemateriaal naar het lab om de thermische isolatiewaarde van hun product te laten bepalen. ”

Ook is er een toename in het testen van PV panelen. Nico Haanappel: ”Wij testen steeds meer (combinaties van) producten op de maximale windbelasting en weerstand tegen vuur. Wij overleggen daarin met verzekeringsinstanties en marktpartijen om een zo goed mogelijke voorspelbaarheid te doen van labsituaties naar de prakrijk. In de nog steeds groeiende economie worden veel bedrijfsgebouwen gerealiseerd met prefab sandwichpanelen. Deze worden getest op de isolatiewaarden en de weerstand tegen weersinvloeden zoals warmte en koudewisselingen en vorst/dooi. In de BDA SCUD testinstallatie kunnen wij delen van drie bij zeven meter testen, dit is uniek in Europa.”

Multifunctioneel

Een nieuwe ontwikkeling is het toenemende multifuctionele gebruik van daken. Bijvoorbeeld ingericht als daktuin met terras op het dak en onderin het systeem een waterbuffering ten behoeve van de opvang van regenwater uit de zware buien. Of een combinatie van deze functies.

Haanappel en Steegman: ”Gemeenten promoten steeds vaker het gebruik van het dak als wateropvang nu het aantal extreme buien toeneemt door klimaatverandering. Water moet worden vastgehouden, maar het dak of de gevel moeten daar dan natuurlijk wel op worden toegerust. Door het aanbrengen van een kratten-  of drainagesysteem op de dakbedekking ontstaat de waterbergingslaag waar dan de daktuin met PV Zonnepanelen weer op wordt geplaatst als ballast. In droge periodes wordt het water ook hergebruikt door de beplanting.”

Dichtbij de praktijk

Haanappel vertelt dat de testen de praktijk zo dicht mogelijk benaderen. Hoe groter de oppervlakten, hoe beter de situatie op het dak of aan de gevel kan worden nagebootst. ”Voor klimaatonderzoek aan dak- en gevelconstructies beschikken we bijvoorbeeld over een unieke test, waarin constructies tot 7 m x 3 m kunnen worden onderzocht onder regen-, hoge temperatuur- en vorstbelasting. Een ander voorbeeld betreffen de windtesten die worden uitgevoerd op een oppervlak van 3 x 3 of 3 x 5 meter, waarin ook naden in de dakbedekking zijn aangebracht om ook op deze manier zo dicht mogelijk bij de praktijk te komen. Voor de regeninslag bij harde wind beschikt het lab over een unieke windgedreven tester. Hiermee testen we de bestandheid tegen de tropische buien die we de laatste tijd over ons heen krijgen”.

Snelheid is geboden

Gemiddeld genomen kunnen we testen binnen enkele weken uitvoeren en rapporteren. Wanneer vanuit de wet- en regelgeving of anderzijds spoed geboden is, spelen wij daar uiteraard op in. Zo kunnen we onze klanten beter van dienst zijn. Wel hangt de snelheid van testen af van de aard van het materiaal. Het spreekt voor zich dat wanneer er verouderingstesten moeten worden uitgevoerd, de testen langer duren. Een test voor groene daken die de weerstand van dakbedekkingsmateriaal tegen worteldoorgroei onderzoekt, kan wel over twee jaar duren. De wortels hebben immers tijd nodig om te groeien. ”